Sektörel
Artan Enerji Maliyetleri İş Dünyasını Endişelendiriyor
- Enerji İçgörüleri anketine katılan iş dünyası liderlerinin yüzde 92’si dalgalanan enerji maliyetlerinin ve istikrarsızlığın iş dünyasının rekabetçiliği için tehdit oluşturduğuna inanıyor.
- İşgücü üzerindeki etkiler arasında işe alım, eğitim, gelişim ve maaşlara yapılan yatırımlardaki azalmalar yer alıyor.
- Her beş kişiden dördü enerji arz güvenliği konusunda endişeli ve yarısından fazlası bunun karbonsuzlaştırma hedefleri üzerindeki etkisini vurguluyor.
Araştırmalar, dünyanın dört bir yanındaki işletmelerin, bir dizi çevresel, sosyal ve ekonomik dalgalanma etkisinin katalizörü olabilecek enerji güvenliği ve fiyatlarının etkileri konusunda endişeli olmaya devam ettiğini gösteriyor. ABB Elektrifikasyon’un çeşitli sektörlerdeki küçük ve büyük işletmelerden 2.300 liderle gerçekleştirdiği Enerji İçgörüleri anketine1 göre, katılımcıların yüzde 92’si enerjide süregelen istikrarsızlığın kârlılıklarını ve rekabet güçlerini tehdit ettiğini düşünüyor. Enerji maliyetleri ve güvensizlik, çalışanlara yapılan yatırımın azalmasıyla işgücü üzerinde önemli bir etki yaratıyor. İş dünyası liderleri sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmanın olası etkileri konusunda da endişe duymaktadır.
İş yatırımlarının ve büyümenin kısıtlanması
Artan enerji maliyetleri ve güvensizlik, iş dünyası liderlerini büyümek ve rekabetçi kalabilmek için faaliyetlerine nasıl yön verecekleri ve yapacakları yatırımlar konusunda yeniden düşünmeye zorluyor. Geçtiğimiz yıl artan enerji maliyetlerinin işletmeler üzerindeki başlıca etkileri arasında daha düşük kar marjları (yüzde 34) ve bazı alanlardaki harcamalarda kesintiye gidilmesi (yüzde 34) ile Ar-Ge ve diğer iş büyüme girişimlerine yapılan yatırımlardan uzaklaşılması yer alıyor. Üçte birinden fazlası (yüzde 38) teknoloji yatırımlarını azaltmış veya azaltmayı planlarken, üçte biri (yüzde 33) altyapı harcamalarını kısmayı ve yüzde 31’i pazarlama harcamalarında düşüş öngörmektedir.
Çalışanlar üzerindeki etki
İşletmeler, artan enerji maliyetleri ve maliyet kısıtlayıcı önlemlere duyulan ihtiyaç nedeniyle geçtiğimiz yıl işgücüne yaptıkları yatırımı azalttıklarını söylüyor. Enerji sorunlarının devam etmesi halinde bu durumun önümüzdeki üç ila beş yıl içinde de devam etmesi bekleniyor. Bütçe kesintileri için vurgulanan ilk beş iş alanından üçü işgücüyle ilgili: Yüzde 42’si işe alım için daha az harcama yapacak; yüzde 38’i maaş, fazla mesai ve ikramiye harcamalarını azaltacak ve yüzde 37’si personel eğitimi ve gelişimine yapılan yatırımı azaltacak.
Karbonsuzlaştırmanın geciktirilmesi
Katılımcılar ayrıca, enerji fiyatlandırması ve güvensizliğinin iklim değişikliği konusunda ilerlemeyi geciktirebileceğine dair endişelerini dile getirirken, karbon azaltma taahhütlerini yerine getirmenin şu anda enerji maliyetlerini düşürmekten daha az öncelikli olduğunu belirtiyor. Ankete katılan iş dünyası liderlerinin yarısından fazlası (yüzde 58) enerji maliyetlerinin sürdürülebilirlik ve karbon azaltma hedeflerine ulaşmayı bir ila beş yıl arasında geciktirebileceğini belirtmiştir. Şirketlerin yüzde 61’i için enerji maliyetlerini düşürmek en önemli öncelik iken, sadece yüzde 40’ının genel iş profesyonelleri arasında karbon emisyonlarını azaltmak yer alıyor.
Enerji güvenliği
İş dünyası liderlerinin yüzde 83’ü işletmelerinin enerji arzının güvenliği konusunda endişelerini dile getirmekte ve birçoğu bu konuda harekete geçmektedir. Üçte birinden fazlası (yüzde 36) enerji maliyetlerinin daha da artmasından, yüzde 31’i elektrik kesintileri ve karartmalardan, dörtte biri ise enerji karnesinden endişe duyuyor. Buna karşılık, yüzde 34’ü özellikle enerji verimliliğini artırmaya odaklanarak yatırımlarını artırmış durumda ve yüzde 40’ı şebekeye daha az bağımlı hale gelmek için yerinde yenilenebilir enerji üretimi kurmayı planlıyor.
ABB Elektrifikasyon Başkanı Morten Wierod şunları söyledi: “İşletmeler kendilerini enerji fiyatları ve güvensizlikten korumaları gerektiğini söylüyor ve mevcut ve gelecekteki harcama planlarını yeniden değerlendiriyorlar. Bunu hafifletmek için harekete geçmek açık bir önceliktir, ancak bunun potansiyel işgücü veya çevresel etkiler için bir katalizör olması gerekmez. Akıllı ve sürdürülebilir tesis içi yenilenebilir enerji kaynaklarına ve enerji verimliliği teknolojisine yatırım yapmak, işletmelerin aynı anda hem maliyetleri düşürebileceği hem de emisyonlarını azaltabileceği anlamına geliyor. Doğru yaklaşımla, endüstrinin rekabet gücünden, iş gücünden veya karbonsuzlaştırma yolculuğundan ödün vermeden maliyet tasarrufu elde etmesi mümkündür.”
Harekete geçmek
İşletmeler genel olarak enerji sorunlarını ele almak için proaktif adımlar atmak istese de üçte biri enerji verimliliği önlemlerini uygulamanın algılanan maliyeti nedeniyle erteliyor ve neredeyse yarısı (yüzde 49) ilerlemek için gerekli bilgi birikimine veya kaynaklara sahip olmadıklarını düşünüyor.
Büyük ya da küçük ölçekli işletmelerin enerji yönetimlerini optimize etmelerine ve maliyetlerini azaltmalarına yardımcı olabilecek teknolojilerin çoğu halihazırda yaygın olarak ve makul maliyetlerle mevcut. Örneğin, Hanoi’deki bir telekomünikasyon merkezinde akıllı bina teknolojisi enerji maliyetlerini yüzde 20 oranında azaltırken, İtalya’daki bir ABB fabrikasında donanımın güçlendirilmesi ve enerji yönetimi çözümlerinin kullanılması yüzde 30 enerji tasarrufu sağladı.
ABB ve müşterilerimizin enerji sorunlarını azaltmak için nasıl iş birliği yaptıkları hakkında daha fazla bilgi edinmek için Elektrifikasyonda Sürdürülebilirlik sayfasını ziyaret edin. İşletmeler ayrıca, endüstrinin maliyetleri düşürmesine, enerji zorluklarını azaltmasına ve iklim eylemini hızlandırmasına yardımcı olabilecek fikir ve çözümleri paylaşan 300’den fazla kuruluştan oluşan küresel bir forum olan ABB – Enerji Verimliliği Hareketi’ne katılabilirler.
1 ABB Enerji Öngörüleri Anketi Ocak 2023. Üretim, BT ve İletişim, Perakende, İnşaat, Eğitim, Mühendislik, Sağlık, Ulaştırma ve Lojistik, Finans ve Yiyecek ve İçecek gibi sektörlerde faaliyet gösteren büyük ve küçük işletmelerdeki 2.300 CEO, Genel Müdür ve karar verici Yöneticinin katıldığı ABB anketi, 3Gem Global Market Research & Insights tarafından 12 Aralık 2022 – 6 Ocak 2023 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Katılımcılar Avustralya, Brezilya, Çin, Almanya, Hindistan, İtalya, İsveç, BAE, İngiltere ve ABD’den seçilmiştir. 3Gem Research & Insights, endüstri standardı panel yönetim sistemlerini kullanmakta ve sıkı kalite kontrol prosedürlerine bağlı kalarak çift katılımlı, GDPR uyumlu tüketici ve B2B panelleri sunmaktadır.
ABB, daha sürdürülebilir ve kaynak açısından verimli bir gelecek için elektrifikasyon ve otomasyon çözümleri sunan bir teknoloji lideridir. Şirketin çözümleri, üretim, hareket, enerjilendirme ve işletimi optimize etmek üzere mühendislik bilgisini ve yazılımı birbirine bağlar. 130 yılı aşkın mükemmellik üzerine inşa edilen ABB’nin ~105.000 çalışanı, endüstriyel dönüşümü hızlandıran inovasyonları üretmeye devam ediyor. www.abb.com
ABB Elektrifikasyon: Dünyaya güvenli, akıllı ve sürdürülebilir bir şekilde elektrik veren ABB Elektrifikasyon, kaynaktan prize elektrik dağıtımı ve yönetiminde küresel bir teknoloji lideridir. Dünyanın elektrik talebi gün geçtikçe artarken, 100 ülkede mevcut 50.000’i aşkın çalışanımız, insanların birbiriyle bağ kurma, yaşama ve çalışma biçimini dönüştürmek için müşteriler ve ortaklarla iş birliği içinde çalışıyor. Tüm sektörlerde enerji verimliliğini ve düşük karbonlu bir toplumu mümkün kılan inovatif ürünler, çözümler ve dijital teknolojiler geliştiriyoruz. Küresel ölçeği yerel uzmanlıkla birleştirerek küresel trendleri şekillendiriyor ve destekliyor, müşterilerimiz için mükemmellik sunuyor ve toplum için sürdürülebilir bir geleceğe güç veriyoruz. go.abb/electrification
Sektörel
TürkTraktör Üretimde Yeni Kilometre Taşlarını Geride Bıraktı
Türkiye otomotiv sektörünün faaliyetteki en köklü üreticisi TürkTraktör, üretimdeki başarılarına yenilerini ekledi. İki bininci yerli üretim kazıcı yükleyiciyi banttan indiren TürkTraktör, 500.000’inci ponte, 700.000’inci motor ve 1.250.000’inci şanzıman üretimiyle de önemli kilometre taşlarını geride bıraktı. TürkTraktör, 2025 yılında gerçekleşen üretim başarılarını, üst düzey yöneticiler ve çalışanların katılımıyla Ankara Fabrikası’nda kutladı.
Törende konuşan TürkTraktör Şirket Lideri Matthieu Séjourné, TürkTraktör’ün ilk günkü heyecanla Türkiye için değer yaratmaya devam ettiğini belirterek, şirketin başarılarla dolu 70 yılı aşan tarihinde pek çok rekora imza attığını vurguladı. Bir fabrikanın en gurur dolu anlarından birinin hiç şüphesiz üretim rakamlarında kırılan rekorlar ve banttan indirilen ürün sayısında ve çeşitliliğinde aşılan yeni eşikler olduğunu söyleyen Séjourné, “Geçtiğimiz yıllarda 1 milyonuncu traktör ve 10 bininci kabin üretimi gibi çok önemli eşikleri aştıktan sonra gelişen üretim kapasitemiz ve çeşitliliğimiz sayesinde şimdi de iş makineleri tarafında iki bininci yerli kazıcı yükleyici banttan indirmenin haklı sevincini yaşıyoruz. Bununla birlikte fabrikalarımızda 500 bininci ponte, 700 bininci motor ve 1 milyon 250 bininci şanzıman üretimini de başarıyla tamamlayarak ülkemizin üretim gücüne katkı sağladığımız için çok mutluyuz” dedi.
İş makineleri alanında 2020 yılından bu yana yerli üretim gerçekleştirdiklerini ve 5 yıl gibi kısa bir süre içerisinde çok büyük bir ivme ile büyümeye devam ettiklerini belirten Séjourné “İş makineleri üretiminde ilk bin adede 3 yılda ulaşmıştık. İkinci bin adedi üretmemiz ise 2 yıl aldı. Bu alandaki yetkinliğimiz ve tecrübemiz arttıkça istikrarlı ilerleyişimiz de devam ediyor. Yerli üretim gücümüz ile hem ülke ekonomisine değer katıyor hem de sunduğumuz ileri teknoloji ve yüksek performans ürünleriyle tarım ve inşaat sektörlerini şekillendiriyoruz. Çalışanlarımız ve hissedarlarımızla birlikte aynı azim ve kararlılıkla üretmeye devam edeceğiz. Emeği geçen herkesi gönülden kutluyorum.” dedi.
Sektörel
Komatsu, MINEX 2025’te Yer Altı Maden Kamyonu HX20’nin Türkiye Prömiyerini Gerçekleştirdi
Marubeni Dağıtım ve Servis, 3-6 Eylül 2025 tarihleri arasında Fuarİzmir’de düzenlenen MINEX – 11. Uluslararası Madencilik, Doğal Kaynaklar ve Teknolojileri Fuarı’nda en yeni yer altı maden kamyonu Komatsu HX20’nin Türkiye prömiyerini gerçekleştirdi; paletli ekskavatörler arasında verimliliği ile dikkat çeken Komatsu PC210LC-11E0’ı da iş ortakları ile buluşturdu. Marubeni Dağıtım ve Servis, Montabert’in en yeni hidrolik kırıcılarından SD28, V1800 ve XL1900’u da MINEX’de sergiledi. Açık ve kapalı alanda yer alan iki ayrı stantta konuklarını ağırlayan Marubeni Dağıtım ve Servis, maden sektöründe farklı çözümleri sağlayan en yeni teknolojileri ile de çözüm ortağı olduğunu gösterdi.
Yer altı madenlerinde verimliliği ve performansı en üst düzeye taşımaya hazırlanan yeni Komatsu HX20’nin Türkiye’deki ilk gösterimi Fuarİzmir’de düzenlenen MINEX – 11. Uluslararası Madencilik, Doğal Kaynaklar ve Teknolojileri Fuarı’nda gerçekleştirildi. Japon kalitesiyle iş ortaklarıyla buluşan tüm Komatsu ürünlerinde olduğu gibi, 23 tonluk paletli ekskavatör segmentinde verimlilik standartlarını yeniden belirleyen Komatsu PC210LC-11E0 da fuarda yerini aldı.
Yer altı maden sektörüne yeni bir kamyon: Komatsu HX20
Komatsu HX20, zorlu yer altı koşullarında üstün performans göstermek için tasarlandı. Orta ve büyük ölçekli madencilik faaliyetlerinde güvenilir ve dayanıklı bir madencilik kamyonu olan Komatsu HX20, üretimi en üst düzeye çıkarırken bakım ve bekleme sürelerini en aza indirmeye yardımcı oluyor. Yer altı madenlerinin zorlu koşullarına karşın Komatsu kalitesini sağlayan Komatsu HX20, 20 tonluk taşıma kapasitesi, 209 kW’lik güçlü ve çevreci Cummins QSB6.7 motoru ile verimlilik ve üretkenliğe odaklanıyor. Kompakt boyutları sayesinde dar galerilerde kıvrak hareket edebilmesi ve kendini kanıtlamış teknolojilerinin sorunsuz yapısı sayesinde yer altı madencilik faaliyetleri yürüten işletmelerin yeni favorisinin Komatsu HX20 olması bekleniyor.
9.417 mm’lik uzunluğu, 2.200 mm’lik genişliği ve yüklü haldeyken 2.555 mm’lik yüksekliğiyle kompakt bir yapı sergileyen Komatsu HX20, 10 metreküplük standart damper kapasitesine ek olarak 6 veya 12,5 metreküplük damper kapasitesi seçenekleriyle de sipariş edilebiliyor. Yaklaşık 19 tonluk çalışma ağırlığı ve 20 tonluk yük kapasitesiyle, 39 tonluk toplam yüklü ağırlığa ulaşabilen Komatsu HX20, en zorlu, dar ve alçak yer altı madenlerindeki işlerin üstesinden kolaylıkla gelebiliyor.

Düşük tüketim ve verimliliğin sembolü: Komatsu PC210LC-11E0
Yenilenmiş hidrolik ve motor tasarımı sayesinde yüzde 20’ye varan düşük yakıt tüketimiyle Komatsu PC210LC-11E0, 23 tonluk paletli ekskavatör segmentinde verimlilik standartlarını yeniden belirledi. Komatsu PC210LC-11E0, geliştirilmiş kontrol valfi ve yüksek kapasiteli pompası sayesinde, kule dönüş, bom, arm ve kovanın aynı anda hareket ettiği kombine hareketlerde hız sağlıyor.
Operatörlerin konforu ve rahatlığı için geniş görüş açılı kabin, kullanımı kolay, konsola entegre kısa levyeler, elektrikli hava süspansiyonlu ve ısıtmalı koltuk donanımları devreye giriyor. Sınıfının en düşük Adblue tüketimine sahip seçeneklerinden Komatsu PC210LC-11E0, çalışma esnasında DPF rejenerasyonunu otomatik olarak gerçekleştirirken operatörler çalışmalarına aralıksız devam edebiliyor. Komatsu PC210LC-11E0, kırıcı tesisatı ve seçilebilir kırıcı mod/ataşman modları ile de istenilen şekilde kırıcı ile çalışılabiliyor, böylelikle kullanıcılara kolaylık ve yüksek performans sunuyor.
Maden sektörüne Komatsu imzası
Komatsu HX20’nin Türkiye’ye gelmesi ile birlikte madencilik sektöründeki katma değerli ürünlerine bir yenisini daha ekleyen Marubeni Dağıtım ve Servis, Komatsu HX30 ve Komatsu HX45 gibi yeni yer altı kamyonlarını da iş ortaklarının beğenisine sundu. Komatsu’nun yeni ürünleri arasına Komatsu WX07, Komatsu WX11 ve Komatsu WX15 yer altı yükleyicileri de eklendi. Tüm Komatsu ürünlerinde olduğu gibi düşük işletme maliyeti sağlayan güçlü şasi ve sistem tasarımları, isteğe göre uyarlanmış gövde ve boyutlar ile Komatsu’nun bir asırlık tecrübesiyle kanıtlanmış teknolojileri, yer altı madenlerinde de iş ortaklarının avantajlarına hizmet ediyor.
Sektörel
Turka’dan araç muayenede yeni dönem için ilk imza
Turka markasıyla 2027-2047 dönemindeki araç muayene hizmetlerini yürütme hakkını kazanan MOI Ortak Girişim Grubu, Cumhuriyet tarihinin en büyük ihalelerinden birinin kazanılmasının ardından Turka Araç Muayene Ekibi Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na bir çalışma ziyareti gerçekleştirdi.
21 Mayıs 2025’te Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın koordinasyonunda sonuçlandırılan araç muayene ihalesini MOI Ortak Girişim Grubu kazandı. Türkiye’den Met-Gün Grup, ABD’de araç muayene ve emisyon testleri yapan Opus Group ile Itversia Gestion S.L ve VTV Norte SA şirketlerinden oluşan MOI Ortak Girişim Grubu, araç muayenede yeni dönemi başlatacak özelleştirme sözleşmesinin imzalanması sürecinde önemli adımlardan birisi olan sözleşme taslaklarının parafe edilerek Danıştay görüşüne sunulması aşamasında Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na çalışma ziyareti gerçekleştirdi.
Danıştay tarafından görüş verilmesini takiben sözleşme Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile MOI Ortak Girişim Grubu arasında imzalanacak ve 2027 yılından başlayarak 2047 yılına kadar araç muayene hizmetleri Turka markasıyla MOI Ortak Girişim Grubu tarafından verilecek.
Dünyada en yüksek araç muayenesi yapılan ülkelerden birinin Türkiye olduğunu söyleyen Turka İcra Kurulu Üyesi Serhan Salman, “2024’te trafikte kayıtlı 31 milyondan fazla araç vardı ve bu sayıya her yıl yaklaşık 1 milyon araç ekleniyor. Bu da trafikteki araçların güvenliğinin ne kadar önemli olduğunu bize gösteriyor. Araç muayene sisteminin sağlıklı ve verimli işlemesi, trafik kazalarının önlenmesinde hayati bir rol oynuyor; çünkü yola çıkan her aracın teknik olarak güvenli olması, binlerce hayatı doğrudan etkiliyor. Hedefimiz 15 Ağustos 2027’de, Türkiye genelindeki 249 istasyonumuzla bu süreci sorunsuz olarak devralarak başlamak. Bugün Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nda gerçekleştirdiğimiz sözleşme taslaklarının parafesi işlemiyle birlikte geçtiğimiz aylarda başlattığımız çalışmalarımızın önemli aşamalarından birini daha tamamladık” dedi.
“Global bilgi birikimimizi Türkiye’nin lokomotif sektörlerinden otomotiv için kullanacağız”
Her yıl tekrarları ile 15 milyona ulaşan Türkiye’deki araç muayene işlemlerini hızlı, verimli, güvenilir ve insan odaklı olarak devam ettirmek için gerekli hazırlıkları yaptıklarını belirten Opus Group CEO’su Lothar Geilen “MOI Ortak Girişim Grubu’nu oluştururken araç muayenesi konusunda alanının en iyileri ile bir araya geldik. Türkiye’deki ortağımız Met-Gün Grup, bu girişim grubunun ihaleyi kazanması konusunda büyük emekler verdi. Birlikte çalışarak elde ettiğimiz başarı dünya çapında ses getirdi. Türkiye’ye yaptığımız yatırımlarla da bu konuya ne kadar önem verdiğimizi gösteriyoruz” diyerek Türkiye gibi dünyanın en önemli ekonomilerinden birinin lokomotif sektörlerinden otomotivin daha da ileriye gitmesi için globalde elde ettikleri tecrübelerini aktaracaklarını vurguladı.
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nda atılan imza ile araç muayene istasyonlarının yeni dönem hazırlıklarının hız kazanacağını söyleyen Serhan Salman “2027-2047 dönemi boyunca yapacağımız değerlendirmelerle, ihtiyaç duyulan bölgelerde yeni araç muayene istasyonları açacağız. Bu yüzden de birlikte çalışacağımız girişimcileri doğru seçmek bizim için çok önemli. Hayata geçireceğimiz bayilik sistemine katılacak güvenilir iş ortaklarımızla uzun süreler boyunca çalışmak istiyoruz. Tüm operasyonlarımızda, alt işleticilerimizle birlikte, sektörde halihazırda çalışanları da bünyemize katmayı hedefleyerek, tecrübesi olan 4 bin 500 kişiden oluşturacağımız ekibimizle istihdam hedefimizi daha ileriye taşımayı amaçlıyoruz. Diğer yandan, araç muayene hizmetlerinde yeni dönemde, vatandaşların konforunu ve memnuniyetini artırmaya yönelik önemli düzenlemeler hayata geçireceğiz. Muayene ücretleri artık komisyon farkı alınmaksızın kredi kartı gibi farklı ödeme yöntemleriyle ödenebilecek; istasyonlarda kafeterya, bekleme alanları ve elektrikli araç şarj üniteleri gibi ek hizmetler sunulacak. Ayrıca online randevu ve şikâyet sistemleri devreye alınarak işlemlerin hızlı ve kolay şekilde tamamlanması sağlanacaktır. ” dedi.
-
Otomotiv Sektörü3 hafta önceHyundai Motor Türkiye, Çocukların Hayallerine Hayat Veriyor
-
Otomotiv2 hafta önceHyundai CRATER Concept, AutoMobility LA 2025’te Tanıtıldı
-
Yük Taşıma1 hafta önceBMC, 520 Beygir Gücünde Yerli Kamyon Üretti
-
Otomotiv Sektörü2 hafta önceTürkiye’nin İlk Kurumsal Araç Kiralama Markası Avis Türkiye, 50. Yılını Dünya Liderliğiyle Taçlandırdı
-
Otomotiv Sektörü1 hafta önceBorusan Otomotiv Motorsport’tan 2025’e Damga Vuran İki Ödül
-
Otomotiv Sektörü1 hafta önceMINI, Ultra Maraton Yüzücüsü Aysu Türkoğlu’nun Sınır Tanımayan Yolculuğuna Eşlik Ediyor
-
Sektörel1 hafta önceTürkTraktör Üretimde Yeni Kilometre Taşlarını Geride Bıraktı
-
Hafif Ticari1 hafta önceU Sağlık A.Ş, ambulans filosunu 100 adet MAN TGE ile güçlendirdi


