Perakendeden otomotive birçok sektörden şirketler, denizyolundaki sıkışmalar nedeniyle gecikme yaşamamak için hava kargoya yöneldi. Ancak yolcu uçaklarının kargo kapasitesi hala kısıtlı kullanılıyor. Yeni varyantlar nedeniyle bazı uçaklar geçen yıl olduğu gibi uçuş yapmıyor. Küresel hava kargo sektöründe uçaklar güçlü talep sayesinde yüzde 90 kapasiteyle uçuyor. Ancak özellikle ABD gibi gelişmiş ekonomilerde tüketici elektroniği, ev eşyası ve giyim gibi alanlarda mal ticaretinin zirve yaptığı Noel tatili yaklaştıkça kara, deniz ve hava taşımacılarının hepsinin üzerindeki baskı da artıyor.
Subaru ve Mazda fabrika kapattı
WSJ’ye konuşan Deutsche Lufthansa AG’nin ABD ve Kanada kargo operasyonlarından sorumlu yöneticisi Bernhard Kindelbacher ‘Kapasitemizin sınırlarındayız’ yorumunu yaparken, Columbus havalimanı otoritesinden Charles Goodwin ise aynı gazeteye dönüştürülmüş yolcu uçaklarında eskiden deniz yoluyla taşınan otomobil lastikleri taşındığını söylüyor. Subaru ve Mazda gibi bazı otomotiv devlerinin uçakla gerçekleştirdiği yedek parça ithalatında problem olunca belirli şehirlerdeki fabrikalarını kapattığı belirtiliyor. DÜNYA’ya konuşan Lufthansa Türkiye Genel Müdürü Hasan Hatipoğlu da Yolcu uçaklarının devre dışı kalmasının kapasite sorunu yarattığını belirterek, “Yolcu uçaklarının kargo kapasitesi özellikle uzak ülkelere yapılan taşımalarda önemli bir paya sahip. Bu nedenle uzak rotalarda kapasite sorunu arttı” dedi.
Talep artışı pandemi öncesini geçti
Hava kargoya olan talepteki güçlü seyir ve kapasite arzındaki yetersizlik, navlununu pandemi öncesine göre yüzde 112 yükseltmiş durumda. CLIVE Data Services tarafından yapılan sektörel analiz verilerine göre hava kargoda hacim Ağustos 2021’de, 2019’un aynı ayına göre yüzde 1 artmış durumda. Ağustos 2020’ye göre ise hacimdeki artış yüzde 19. Hava kargo kapasitesinde ise Ağustos 2019’a göre yüzde 16’lık düşüş var. Kapasitede Ağustos 2020’ye göre ise yüzde 18’lik artış yaşandı.
Şangay Pudong International Airport’ta (PVG) faaliyet gösteren ve aralarında Seko Logistics’in de bulunduğu bazı şirketlerin personelinin COVID-19 testinim pozitif çıkması ise Çin’den yapılan hava kargo operasyonlarında baskıları artırıyor. Birçok şirket salgın nedeniyle operasyonlarını durdurmak zorunda kaldı. Seko’dan yapılan açıklamada havayolları uçuşlarını Çin’in güney ve batısındaki havalimanlarına yönlendirmeye başladı. Denizcilik devi Maersk’in hava kargo birimi de 20 Ağustos’ta yaptığı açıklamada havalimanının işletmecisi PACTL’nin havakargo yükleme ve boşaltma da dahil uçak yükleme operasyonlarının askıya alınması nedeniyle yükleme operasyonlarının büyük bir kısmının etkilendiğini duyurmuştu. PVG havalimanın karantinaları sektör yöneticilerine göre önümüzdeki günlerde de hava kargolarda gecikmelere neden olmaya devam edebilir. Bangladeş’in Dhaka şehrindeki havalimanı Hazrat Shahjalal International’da yaşanan sıkıntılar nedeniyle 200’e yakın TIR yükünü boşaltmak için sıra bekliyor.
THY’de kapasite doldu navlun bir haftada yüzde 20 arttı
Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) Başkanı Emre Eldener, son bir haftadır hava kargoda sıkıntıların başladığını dile getirerek, talep artışına karşın frekans sayısının azaldığını ve bu durumun navlunda hızlı yükselişe sebep olduğunu söyledi. Hava kargo navlunu fiyatlarının bir haftada yüzde 20’den fazla artarken bazı rotalarda bu oran yüzde 50’yi aştı. İstanbul-Şangay hava kargo navlunu, pandemi öncesinde kg başına 4-5 dolar arasındaydı. Pandemi nedeniyle geçen yıl rakam 9 dolara kadar çıkmıştı. Sektör temsilcileri, 2 gün önce İstanbul-Şangay hava kargo navlununun kg başına 10 dolara, ardından dün de 14 dolara yükseldiğini söyledi. Navlundaki artışın süreceği öngörülüyor.
Türk ihracatçıya öncelik verilsin
Rif Line Türkiye Genel Müdürü Mehmet Serkan Erdem, tatil sezonunun bitmesi, okul ve iş hayatına dönüşün başlaması ve erkene çekilen Noel siparişlerinin birçok ülkede ithalat talebini artırdığını ifade ederek, “Türkiye’den de talep arttı. Ancak aynı konteynerde yaşadığımız gibi uçak rezervasyonu yaptırmakta zorlanıyoruz. Diğer birçok ülkede yaşanan sıkıntılar nedeniyle Turkish Cargo’ya özellikle transitte talep çok arttı. THY transit talebine yetişmekte zorlanıyor. Daha önce her gün yükleme yaptığımız şehirlere 4-5 gün sonrası için ancak rezervasyon yaptırabiliyoruz” dedi. Sektör yetkilileri, denizyolu taşımacılığında konteyner krizi ile mücadele ederken yabancı hakimiyeti olduğu için öncelik alamadıklarını hatırlatarak, Turkish Cargo’dan Türk ihracatçısına ve firmalarına öncelik vermesini bekliyor.
Kaynak: Aysel YÜCEL – DÜNYA GAZETESİ
