Orta Asya’ya yönelik ihracat taşımalarında Rus engelini aşan nakliyeciler, Kazak duvarını aşamıyor. Kazakistan, yaklaşık 4 aydır Türk nakliyecilere transit geçiş belgesi vermiyor. Uluslararası Nakliyeciler Derneği’nin (UND) ve ilgili bakanlıkların girişimlerinin sonuç vermediğini dile getiren nakliyeciler, ‘Müşterilerimizi birer birer kaybediyoruz, kendi yükümüzü yabancı taşıyor’ diyor, sorunun çözümü için Cumhurbaşkanı’nın direkt devreye girmesini istiyor.
Rusya belge verdi ama…
Türk nakliyeciler, Rusya ve Kazakistan’ın verdiği transit geçiş belgeleri tükendiği için geçen mart ayından bu yana Orta Asya’ya taşıma yapamıyor. Rusya geçen nisan ayında UND’nin ve bakanlığın girişimleri sonucunda Rusya geçen nisan ayında 5 bin adetlik transit geçiş belgesini Türkiye’ye teslim etmişti. Ancak nakliyecilerin bu sevinci kısa sürdü çünkü Kazakistan, geçiş belgesi vermeyince, Rusya’nın verdiği belgeler de işe yaramadı.
Hiçbir gerekçe göstermiyorlar
DÜNYA’ya UND yetkilileri, derneğin ve ilgili bakanlıkların uzun süredir Kazak yetkililerle görüştüğünü ancak henüz olumlu bir sonuç alamadıklarını söyledi. Türk tarafı son olarak yılsonuna kadar 15 bin adetlik geçiş belgesi verilmesi talebinde bulunduğunu belirten UND yetkilileri, “Kazakistan’ın bu tutumuna anlam veremiyoruz. Bize hiçbir gerekçe göstermiyorlar. Bakanlık 15 bin adetlik geçiş” diyor. Bazı sektör temsilcileri sorunun kısa vadede çözülmesinin ancak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın direkt devreye girmesi ile mümkün olabileceğini savunuyor.
Orta Asya Türk nakliyeciler için önemli bir pazar. Bölge ülkelerine karayoluyla yıllık yaklaşık 200 bin ihracat seferi düzenleniyor. Türkiye’den bu ülkelere kimyevi maddeler, elektrik-elektronik, makine ve aksamları, hazır giyim ve konfeksiyon, ağaç mamulleri ve orman ürünleri, taşıt araçları ve yan sanayii, çelik maden ve metaller, mücevherat, yaş sebze-meyve taşınıyor. Pandemi öncesi Orta Asya ülkelerine karayolu ihracat taşımalarının yüzde 90’ı İran üzerinden yapılıyordu. Ancak Türkmenistan’ın kapıları kapatması nedeniyle Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan ve Kazakistan’a İran üzerinden taşıma yapılamıyor.
En fazla payı Özbekler kaptı
Bu ülkeler arasında en fazla taşıma yapılan ülke Özbekistan. Özbekistan’a yıllık yaklaşık 22 bin ihracat seferi yapılıyor. Ancak Türk nakliyeciler bu ülkelere taşıma yapamadığı için yerli yükü ve navlunu yabancı araçlar kapıyor. Yılın ilk iki ayında Türk nakliyecilerin bu ülkeye yaptıkları taşımalar yüzde 31 azalırken, yabancı plakalı araçların payı ise sürekli artıyor. Şubat ayından bu yana, Türkiye’nin Orta Asya ihracat yükünü sadece yabancı plakalı araçlar taşıyor. Edinilen bilgiye göre, yabancı araçların çoğunluğunu Özbek plakalı araçlar oluşturuyor.
İsyan eden TIR’cılar, 500 araçla Ankara’da eylem planlıyor
Orta Asya taşımalarında yaşanan sorunlara isyan eden bir grup nakliyeci, hükümet yetkililerine seslerini duyurmak için Kayseri Gümrüğü önünde basın açıklaması yaptı. Kayseri Lojistik’e ait bir TIR üzerine yapıştırılan afiş ile firmaların bu bölgeye yaptığı taşımalarda yaşanan sıkıntılar madde madde yazıldı. Kazakistan başta olmak üzere İran ve Azerbaycan’ın Türk nakliyecilerden aldığı ek ücretlere dikkat çekildi. DÜNYA’ya konuşan Kayseri Lojistik yetkilisi Faik Erdem, “27 yaşındayım. İşimi çok severek yapıyordum ama bu sorunlar bizi mesleği bırakma noktasına getirdi. Dayanacak gücümüz kalmadı. İflasın eşiğindeyiz. Artık milletvekili de değil, diğer bakanlıktan üst düzey bir yetkilinin bizimle iletişime geçmesini istiyoruz. Şu anda 3 aracımıza afiş yapıştırdık. Ancak 10 gün içerisinde sesimiz duyulmaz, bir çözüm sinyali almazsak 500 araçla Ankara’ya giderek Ulaştırma Bakanlığı’nın önünde eylem yapmayı planlıyoruz” dedi.
Kazak nakliyeciler de isyanda
Nakliyecilerin aktardığına göre, Kazak meslektaşları ülkedeki ulaşım politikalarına isyan ediyor. Kazakistan Karayolları Genel Müdürlüğü’nün almış olduğu bir kararla ülkedeki bütün yollarda ‘otoban ücreti’ almaya hazırlanıyor. Kazak nakliyeciler, bu olayı protesto etmek için 30 Mayıs’ta saat 12:00’da bulundukları yerde yüklü ve yüksüz olarak kontak kapatacak. Bu eylemi bir video ile haber veren Kazak şoför, ülkede bulunan Türk meslektaşlarından destek istedi.
Aysel YÜCEL – DÜNYA
